Het centrum van Ede kent veel actieve ondernemers. Mensen met passie voor hun vak, die elke dag het beste van zichzelf willen geven. En die de kunst verstaan om mee te gaan met de wensen van hun klanten. Dat is al meer dan honderd jaar het geval. Een bekende naam in dit verband is Cornelis Hartgers (1880- 1972), meubelmaker, tabaksverkoper én fotograaf. Zijn verhaal is exemplarisch voor de vindingrijkheid, veerkracht en veelzijdigheid die we vandaag de dag ook terugvinden bij de ondernemers van Ede Centrum.
Slimme ondernemer
Oudere Edenaren herinneren zich misschien nog het pand aan de Grotestraat, richting de markt. Hier vestigde Cornelis Hartgers zich in 1917, samen met zijn vrouw Martha, tussen fotograaf Van der Aa en bakker Van de Burg. Het pand bestond uit een winkel en een ruime werkplaats. Daar zette hij zijn meubelfabriekje De Nijverheid op. In de winkel werden niet alleen de zelfgemaakte meubelen verkocht, maar ook kinderwagens, vloerbedekking en later ook – tja, waarom niet? – tabaksartikelen. Hartgers had als slimme ondernemer namelijk allang ontdekt dat je om winst te maken het liefst voor meerdere inkomstenstromen moet zorgen.
GEJOMA
En hij had het goed gezien. Toen in de jaren twintig de massaproductie haar intrede deed, kreeg Cornelis zijn kleinschalige, handgemaakte meubels nog maar moeilijk aan de man gebracht. Geleidelijk werd de verkoop van tabaksartikelen zijn voornaamste bron van inkomsten en, veerkrachtig als hij was, haakte hij daar meteen op in. Toen zijn buurman, bakker van de Burg, naar een ander pand in Ede verhuisde, besloot Hartgers dit vrij grote winkel-woonhuis te kopen. De meubelfabriek werd opgeheven, voortaan was hij alleen nog sigarenwinkelier. Op de gevel prijkte de naam GEJOMA, een samentrekking van de beginletters van de namen van zijn drie kinderen: Gertine, Johan en Mary. En hij liet het daar niet bij. Onder deze naam bracht hij bovendien een eigen sigarenmerk op de markt.
De kunst afkijken
De winstmarges op rookwaar waren echter ook toen al laag en Hartgers merkte dat er een hele hoop pakjes over de toonbank moesten gaan om hem een goed inkomen te verschaffen. Dus zon hij wederom op neveninkomsten. Die vond hij, toen een oude kennis, een reiziger voor de fotohandel, hem het idee voorlegde om zich op fotografie toe te leggen. “Man, dat is het vak van de toekomst!”. De veelzijdige Hartgers zag er direct wat in. En hij wist ook al hoe hij zich het vak eigen zou kunnen maken. Onder het motto: wat mijn ogen zien, kunnen mijn handen, nodigde hij de bekende fotograaf Mens uit om een foto van zijn zaak te maken. Terwijl deze nietsvermoedend met zijn voorbereidingen bezig was, babbelde Hartgers over koetjes en kalfjes, maar gaf tegelijkertijd zijn ogen terdege de kost. En toen Mens zich tussen neus en lippen door liet ontvallen dat hij eigenlijk aan een nieuw toestel toe was, twijfelde Hartgers geen moment. Hij deed onmiddellijk een bod op het oude apparaat en daarna kon hij gaan experimenteren. Door met Mens in contact te blijven en bij hem de kunst af te kijken, leerde hij de kneepjes van het vak en het duurde niet lang of hij had zijn naam als fotograaf in Ede gevestigd.
Hij zou er zeer bekend door worden. Bij militaire evenementen, dorpsfeesten, jubilea van personen of verenigingen, altijd was hij present. Waarschijnlijk hebben nog heel wat Edenaren foto’s of ansichtkaarten die hij maakte in hun bezit.
DNA
De veelzijdigheid van Cornelis Hartgers kende geen grenzen. Later legde hij zich nog toe op het opzetten van vogels en klein wild. En toen de hengelsport populair werd, was zijn winkel het adres waar je voor al je visgerei terecht kon.
In 1963, inmiddels 70 jaar oud, vond hij het welletjes en verkocht hij zijn zaak. Maar de naam Hartgers zit inmiddels verweven in het DNA van Ede.